December, dé maand met volle kerken. Hoe veilig is de kerk en neemt het kerkbestuur zijn verantwoordelijkheid? Of kijken zij in een euforische kerststemming weg van de kerststal met het Kind in de kribbe, de walmende adventskaarsen en de overvolle gangpaden? Een kritisch artikel met een welgemeend appèl op het nemen van verantwoordelijkheid van kerkbesturen.

Verantwoordelijkheid nemen

Verantwoordelijkheid nemen betekent in het algemeen, geen ondoordachte dingen doen. Weloverwogen keuzes op basis van logisch redeneren maken, en serieus de eigen verantwoordelijkheid nemen. Als kerkbestuur kunt denken aan:

• vrijhouden van vluchtroutes tijdens kerstbijeenkomsten en openstelling van kerkgebouwen
• geborgde aanwezigheid van BHV-ers
• jaarlijks ontruimingsoefeningen houden
• verantwoordelijkheid nemen voor de veiligheid van bezoekers, vrijwilligers en medewerkers in kerkelijke gebouwen

Geen leuke gesprekken met de inspecteurs van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Het zijn niet de leukste gesprekken die ik namens werkgevers en kerkbesturen met de wetshandhaver, de inspecteurs van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) voer. De handhaver zet zwaar in op verantwoordelijkheid dragen en nemen.

Ook de zorgplicht (BW7:658) weegt hierin mee. In deze gesprekken zijn verantwoordelijkheid dragen en nemen een cruciaal gespreksonderwerp.

ISZW handhaaft

Wanneer niet aantoonbaar gedocumenteerd en feitelijk bewezen kan worden dat werkgevers (en daarmee ook kerkbesturen) voldoen aan de wet- en regelgeving heeft u een groot probleem.

De ISZW neemt wel de verantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van kerkmensen en handhaaft de wet. De boetes beginnen bij € 5000,00 en imagoschade tot gevolg. (Zie artikel letsel vrijwilligers, Hoge Raad doet uitspraak, kerk is verantwoordelijk).

Voelt u zich verantwoordelijk of neemt u uw verantwoordelijkheid

Kerkbesturen leggen soms met dubbelzinnige woorden in het beleidsplan vast dat zij zich verantwoordelijk voelen. Zij denken door met andere, dan in de wet voorgeschreven bewoordingen beleidsartikelen te formuleren, juridische consequenties te voorkomen.

Kortgeleden ontving ik documentatie van een kerkbestuur dat er bewust voor kiest om zich verantwoordelijk te voelen voor de veiligheid en gezondheid van de bezoekers, vrijwilligers en medewerkers in de kerkelijke gebouwen.

Zij denken hun verantwoordelijkheid te nemen door zich verantwoordelijk te voelen. Wat denkt u? Gaat de wetshandhaver hiermee akkoord? Neemt dit kerkbestuur zijn verantwoordelijkheid?

Praktisch verantwoordelijkheid nemen

Wanneer u verantwoordelijkheid néémt, kunnen mensen van u op aan. U komt betrouwbaar over en u staat voor wat u in uw beleid zegt. U

• onderschat situaties niet en u laat het er niet op aankomen
• u doet wat in uw vermogen ligt om oprechte zorg te dragen voor de veiligheid van de bezoekers, vrijwilligers en medewerkers in de kerk
• bent betrouwbaar en mensen kunnen van u op aan
• zorgt ervoor dat u de verplichtingen die u moet doen, goed en zorgvuldig uitvoert
• kijkt niet weg en meldt misstanden en knelpunten en neemt maatregelen om deze op te lossen

Kerkbesturen zijn verantwoordelijk

Kerkbesturen zijn verantwoordelijk voor het beleid over de veiligheid en gezondheid van de bezoekers, vrijwilligers en medewerkers in de kerkelijke gebouwen.

Gelukkig kom ik veel kerkbesturen tegen, die niet wegkijken. Die de risico’s zo klein mogelijk willen houden. Die hun verantwoordelijkheid nemen en veiligheidsbeleid opstellen en handhaven zodat ze aan de algemene- en wettelijke zorgverplichting en regelgeving voldoen.

Geen vrijheid blijheid

Bovenstaande is een verkorte weergave van de realiteit die ik in de dagelijkse praktijk tegenkom. Genoemde zaken zijn in de basis, wettelijke verplichtingen waar elke werkgever en kerkbestuur aan dient te voldoen.

Volledige aansprakelijkheid

In het geval van calamiteiten bent u volledig aansprakelijk voor het veiligheidsbeleid in uw kerk en de gevolgen van niet naleven. U dient aantoonbaar vastgelegd en gehandhaafd beleid te hebben.

Daarnaast kan een calamiteit ernstig ingrijpende gevolgen voor de slachtoffers en hun naasten hebben.

Voorbeeldfunctie als kerkbestuur

Als kerkbestuur heeft u in deze maatschappij een voorbeeldfunctie. U dient zich niet te bewust onttrekken aan de door de overheid gestelde wet- en regelgeving. Neemt u uw verantwoordelijkheid of kijkt u weg?

Kerkbestuur: neem uw verantwoordelijkheid

Kerkbestuur, neemt u uw verantwoordelijkheid om aan de algemene- en wettelijke zorgverplichting en regelgeving te voldoen?

Anders gezegd: houdt u de risico’s zo klein mogelijk doordat u uw verantwoordelijkheid wilt nemen?

Onderneemt u actie om uw veiligheidsbeleid aan te passen en heeft u advies nodig? Er zijn veel deskundigen die u kunnen adviseren.

Wilt u uw veiligheidsbeleid vanuit een strategische visie praktisch vormgeven? Neem dan contact op met DB Arbo Advies, gespecialiseerd in veiligheidswetgeving en aansprakelijkheid van kerkbesturen.

Dirk Bok is scribent in het boek: Handleiding voor de kerkrentmeesters. Uitgave: Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk beheer in de Protestantse Kerk in Nederland.
ISBN 9789090324296